Scherpe foto's maken: tips en trucks
Een scherpe foto is een lust voor het oog. Soms kiest een fotograaf om het hele plaatje weer te geven, soms is alleen het onderwerp scherp. Alles kan, alles mag. Maar hoe maak je scherpe foto’s en welke camerainstellingen moet je gebruiken?
Om scherpe foto’s te maken zijn drie dingen belangrijk:
- focussen: ligt het scherpstelpunt op de juiste plek?
- de scherptediepte, is je onderwerp net zo scherp als de achtergrond?
- bewegingsonscherpte, trilt de camera of beweegt het onderwerp?
In deze blog ga ik dieper in op deze drie vlakken en leg ik je uit hoe je goede scherpe foto's kunt maken.
Fotograferen met een kleine scherptediepte en een vage achtergrond
Focussen: de plek van het scherpstelpunt
Voordat je een foto maakt moet je je altijd afvragen: wat is het onderwerp van je foto en wat wil je benadrukken en scherp in beeld brengen? Bij portretfotografie kiest de fotograaf vaak voor het oog. Bij landschapsfotografie voor een voorwerp ergens midden in de foto. Bij macrofotografie wint een insect het vaak van de bloem.
Wanneer je met je camera naar het onderwerp gaat en de ontspanknop half induwt dan zie je dat je camera focust. Idealiter beweeg je dan niet meer (en je voorwerp ook niet) en druk je af. De focus ligt nu op de juiste plek.
Scherp stellen: scherptediepte
De diafragmaopening van je lens bepaalt de scherptediepte van de foto. Wil je alleen je onderwerp scherp of ook de omgeving?
Bij landschapsfotografie wil je graag alles scherp hebben. Je kiest dan voor een kleine(re) diafragmaopening, het F-getal. Voor een foto die helemaal scherp moet zijn is een F-getal van 8.0 – 11.0 vaak een goed uitgangspunt.
Scherpstellen op het oog: ook bij vlinders
Wil je je onderwerp juist benadrukken tegen een vage achtergrond? Kies dan juist voor een groot diafragma, bijvoorbeeld F 2.0 – 4.0. Vooral bij een foto met weinig scherptediepte komt het scherpstellen erg nauw.
In deze blog lees je meer over diafragma en scherptediepte.
Bewegingsonscherpte
Een fotograaf beweegt en sommige voorwerpen bewegen. De een wat sneller dan de ander. Dit kan leiden tot bewegingsonscherpte: bij een te lange sluitertijd kan het gebeuren dat de camera beweegt of de persoon of het dier wat je op de foto wilt zetten. Bij lange sluitertijden kun je zelfs beweging zien van de sterren aan de hemel. Kies daarom altijd een sluitertijd die bij je foto past.
In deze blog lees je meer over scherpe foto’s en beweging.
Kies de juiste scherpstelmodus
Automatisch scherpstellen of met de hand scherpstellen?
Autofocus is erg makkelijk. Je richt, de camera stelt zelf scherp, op het juiste moment druk je af. Autofocus is ideaal op momenten dat je snel moet reageren, automatisch scherpstellen gaat sneller dan handmatig scherpstellen.
Er zijn drie opties om automatisch scherp te stellen.
- One shot focus: ideaal voor voorwerpen die niet bewegen
- AI Servo (Canon) of Continuous Focus (Nikon): dé scherpstelmodus voor bewegende voorwerpen, bijvoorbeeld een roofvogel die snel dichterbij komt vliegen. Zolang jij de ontspanknop half indrukt, blijft de camera continu scherpstellen
- AI Focus: de camera schakelt zelf van One Shot naar Al Servo wanneer het onderwerp in beweging komt Bijvoorbeeld een zittende hond die naar je toe rent wanneer je roept.
Lichtsterke lenzen focussen sneller en nauwkeuriger dan lenzen die minder lichtgevoelig zijn.
De autofocus modus van de camera vraagt om voldoende contrast. Wanneer dit niet aanwezig is, werkt handmatig scherpstellen beter. Bovendien snapt de camera niet altijd waar de focus precies moet liggen. Bij marcofotografie, fotograferen met een kleine scherptediepte of fotograferen in het donker kun je vaak beter handmatig scherp stellen.
AI Servo Focus: de uil komt naar me toe
Scherp stellen in het donker
In het donker heeft de camera soms moeite om scherp te stellen, er is dan minder contrast. Toch zijn er trucjes om ook in het donker scherpe foto’s te maken.
Allereerst heb je natuurlijk een statief nodig om bewegingsonscherpte te voorkomen. Een draadontspanner kan ook handig zijn. Je koopt een draadontspanner voor nog geen 20 euro, het is echt geen dure investering!
Wanneer je wil scherp stellen in het donker kun je het beste de camera een beetje helpen. Wil je scherp stellen op een voorwerp wat oneindig ver weg is? Focus dan op de maan of een lampje aan de horizon. Dit geeft meestal een nauwkeuriger resultaat dan wanneer je de lens klakkeloos naar ‘oneindig’ draait (de omgekeerde 8 op de lens).
Handmatig scherp stellen werkt het beste in de live-view stand van de camera. Wanneer je het beeld maximaal vergroot kun je het scherpstelkader op het gewenste onderwerp richten. Wanneer je aan de lens draait kun je zien of je in het donker goed focust of niet.
In deze blogs lees je meer over nachtfotografie en fotograferen met weinig licht.
Fotograferen in een moskee met weinig licht
Scherp stellen achteraf
Een foto die onscherp is, zal altijd onscherp blijven. Toch kun je foto’s in de nabewerking een beetje verscherpen. Je kunt dit doen met het ‘sharpen’ filter in Photoshop of Lightroom.
Ook het gratis fotoewerkingsprogramma Snapseed heeft een scherpstelfilter. Je vindt deze onder ‘details’ en dan onder ‘scharpening’.
Filter zijn leuk om een foto net wat scherper te krijgen. Wanneer je foto’s verkleint voor social media kun je vaak nog wel het gewenste effect bereiken. Een foto scherpstellen achteraf wordt altijd minder mooi dan meteen scherpstellen, probeer dus altijd om goed te focussen en geen bewegingsonscherpte te krijgen.
Meer lezen?
