home    reizen    slow travel    fotografie op reis    reisinspiratie    over IkReis    icoon facebook   icoon twitter   icoon instagram
reizen   slow travel   fotografie   reisinformatie
europa   azië   afrika   amerika

foto jenny met muts

Ik ben Jenny – reiziger, fotograaf en juf. Ik bezocht meer dan 70 landen in vier continenten. Toch tel ik liever ervaringen dan landjes. Mijn grote liefdes zijn drop en Indonesië. Mijn dochter AKA de kleine reiziger (2018) is verslaafd aan sambal.

IkReis is een blog voor liefhebbers voor reizen en fotografie. Hier vind je sinds 2003 inspirerende reisverhalen en praktische tips voor een zelfstandige rondreis, roadtrip of stedentrip (met en zonder kinderen). Met de fotografietips op IkReis leg je je reizen mooi vast.

Lees meer.

Plannen 2023:

- Moezel (jan)
- Marokko (feb)
- Interrail (april/mei)
- Eisenach (mei)
- Indonesië (juli/aug.)
- Singapore (aug.)
- Maleisië (aug.)


banner van sunny cars

banner booking

ISO en ruis in de fotografie

Aan het begin van de maand verschijnen er fotografietips op IkReis. Wil jij tips over een bepaald onderwerp? Laat dan een reactie achter of stuur me een mailtje. Deze maand deel 30: wat is iso en ruis in de fotografie?

Belichtingsdriehoek: diafragma, sluitertijd en ISO

Ik begin met een kleine herhaling van een stukje algemene theorie.

Om een foto goed te belichten moet je drie variabele instellen:

Deze drie factoren zijn met elkaar verbonden in de belichtingsdriehoek. Wanneer de diafragmaopening kleiner wordt, moet de belichting langer ter compensatie. Soms is dit niet mogelijk: in dat geval pas je je ISO aan.

In deze blogs lees je meer over diafragma en sluitertijd.

belichtingsdriehoek iso

ISO: het ondergeschoven kindje

Voor een scherpe voorgrond met een vage achtergrond pas je het diafragma aan. Om beweging te bevriezen pas je de sluitertijd aan. Creatieve effecten die gebruikt worden binnen de fotografie. Maar wat doet de ISO?

Vroeger, in de analoge tijd, was de ISO-waarde de mate van lichtgevoeligheid van een filmrolletje. Een gestandaardiseerde waarde: een filmpje van ISO100 had áltijd de zelfde lichtgevoeligheid. Maakte je foto’s in een zonnige omgeving dan pakte je een rolletje met een lage ISO, ging je ’s avonds aan de slag dan koos je voor een hoge ISO.

Tegenwoordig kun je per foto de lichtgevoeligheid instellen. Handig!

belichtingsdriehoek iso

Wat is ISO en ruis?

In de digitale fotografie zegt ISO vooral iets over de hoeveelheid ruis in je foto. De hoeveelheid signaal op je sensor kan softwarematig worden versterkt, wat niet alleen het gewenste signaal versterkt, maar ook het achtergrondsignaal. Dit uit zich in ruis.

ISO is niet langer gestandaardiseerd. Bij nieuwere camera’s is ISO800 acceptabel, terwijl dit bij oudere camera’s vaak het geval is. Spiegelreflexcamera's kunnen vaak beter omgaan met hogere ISO-waarden dan compactcamera's en telefoons. (Natuurlijk verschilt het per foto en kijker wat acceptabel is.)

Vergelijk onderstaande foto’s maar eens. Vooral in de donkere partijen zie je een verschil in de hoeveelheid ruis.

hoge iso fotografie
Canon70D (uit 2013) bij ISO 800

fotografie ruis
Canon Powershot A520 (uit 2005) bij ISO800. De oude compactcamera geeft meer ruis.

ISO: zo laag als kan, zo hoog als moet

Meestal wil je geen ruis. Je wilt de ISO-waarde van je foto zo laag mogelijk houden. Maar je hebt voor je foto ook een minimale scherptediepte nodig en sluitertijd nodig. Als je die waarden vast hebt staan en je foto is te donker, dan zit er echt niks anders op dan de ISO te verhogen en meer ruis te accepteren.

Auto-ISO

Ik gebruik het zelden: de Auto-ISO stand van mijn camera. In deze stand staat de diafragmavoorkeur en sluitertijd vast, en wordt de ISO-waarde aangepast om de belichtingsdriehoek compleet te maken.

Toch zijn er omstandigheden waarbij je diafragma en sluitertijd bepalend is voor de foto, en de ISO-waarde de variabele is.

Bij het fotograferen van roofvogels in vlucht kun je niet werken met een te groot diafragma, de kop van het dier moet scherp zijn. Bij een te lange sluitertijd ontstaat bewegingsonscherpte. Oplossing: de ISO moet omhoog.

Wanneer de camera staat ingesteld op Auto-ISO, is de ISO zo laag als kan, zo hoog als moet.

autto-iso fotografie
Auto-ISO bij snel bewegende voorwerpen

ISO: voorkom veel gemaakte fouten

Zoals ik hierboven al schreef, de ISO-waarde is een ondergeschoven kindje. Dit kan leiden tot schoonheidsfoutjes.

Na het fotograferen in een donkere ruimte, moet je je ISO terug omlaag zetten. Niets is zo vervelend als mislukte foto’s met te veel ruis wanneer een instelling niet terug is aangepast! Controleer regelmatig de instellingen van je camera, op zijn minst wanneer je de camera aan zet.

Wanneer een foto een beetje onderbelicht is, kun je vaak in Lightroom of een ander bewerkingsprogramma de schaduwen een beetje oplichten. Wist je dat dit resulteert in extra ruis? Het is beter om de foto correct te belichten met een hogere ISO.

Nieuwe camera’s kunnen beter omgaan met ruis dan oudere camera’s, maar elke camera heeft zijn beperkingen. Bij veel camera’s is de maximale ISO-waarde in te stellen, superhandig, dit voorkomt een explosie van ruis.

ruis zeeappel
Een zee-appel met hoge iso: zwart-wit valt de ruis minder op

Ruis, en dan?

Foto’s met een beetje ruis zijn niet meteen verloren foto’s. Bij het bewerken van foto’s valt er vaak wat te corrigeren. Daarbij kan ruis bijdragen aan de sfeer: op een foto van een oud en donker kasteel is een beetje ruis niet altijd erg. 

Bij zwart-witfoto’s valt (kleur)ruis minder op, het omzetten van een foto naar zwart-wit kan een goed redmiddel zijn.

Hoe ga jij om met ISO en ruis?

Meer lezen?



 

Content Copyright © 2003 - 2023 Jenny Smit.      Privacy en Disclaimer      Samenwerkingen     Website by Web Chemistry
Content Copyright © 2003 - 2023 Jenny Smit.
Privacy en Disclaimer
Samenwerkingen
Website by Web Chemistry