Balinese dans
"Jenny, ga je meer naar school. Vanmiddag? We hebben 'kelas sembayang'." Mijn leerling pakt me bij de hand en neemt me mee naar school. De reguliere lessen zijn al voorbij, in de middag leren de kinderen op Bali over de Adat, de gebruiken en gewoonte van het Balinees hindoeïsme. Daar hoort ook Balinese dans bij.
Jong geleerd....
Verschillende soorten Balinese dans
Wie denkt dat Balinese dans met name voor toeristen wordt uitgevoerd, heeft het mis. Er zijn Balinese dansvoorstellingen met professionele dansers voor toeristen, maar de Balinezen dansen vooral voor zichzelf, hun banjar (community) en de goden. Voor elke gelegenheid is er een andere dans met ander kledij.
Veel dansen hebben het hogere doel het kwaad te verslaan of de spirits gunstig te stemmen. Het Balinese hindoeïsme is doorspekt met animistische invloeden.
Barong dans
Elk half jaar trek de Barong door Balinese dorpen. De Barong verjaagt de boze geesten uit het dorp. De Barong wordt gevormd voor twee volwassen mannen die samen in het pak kruipen van het mythologische figuur, een kruising van een leeuw en een hond.
De Barong op Bali
Het hele dorp loopt uit om naar de Barong te kijken. Kinderen zijn soms een beetje bang voor de Barong, vooral door de onverwachtse bewegingen die de Barong maakt. Oudere kinderen volgen de Barong bij zijn rondgang door het dorp, zo ontstaat er al snel een optocht richting tempel.
Soms volgt een gevecht in de tempel: de Barong tegen de Rangda, het zichtbare kwaad. De gamelan speelt opzwepend, de Barong danst en vecht. De dorpelingen dansen, een enkeling raakt in trance. Dan klinkt er geschreeuw, ogen draaien weg, een doodsbedreiging. Bezeten door de duivel, volgens de dorpelingen. Maar het goede wint altijd.
Deze tempelceremonies kunnen duren tot diep in de nacht.
De Legong dans: let op de stand van de vingers!
Legong dans
De legong dans is sierlijk en gracieus. Een trio van drie vrouwen dansen op de melodie van de gamelan. Gebogen vingers, grote ogen, veel make-up, een duidelijke mimiek.
De Legong dans brengt geluk. Je ziet de dans dan ook bij bruiloften en tandenvijlceremonies (upacara potong gigi).
De Kecak dans bij Ulu Watu
Kecak dans
Een klikkend geluid. Repeterend. Een trance. Dat is de kecak dans, of vuurdans.
De basis van de kecakdans is een koor van mannen, zittend in een grote cirkel rondom het heilige vuur. Hun bovenlichaam is ontbloot. Om hun midden is een zwart-wit-rode sarong gebonden, de kleuren van de heilige drie-eenheid Brama, Visnu en Shiva.
In dit decor wordt het verhaal van de Ramayana vertelt. De ontvoering van Sita en haar bevrijding door het apenleger van Haloman.
De finale van de Kecak dans
Ik houd van deze dans. Elke keer als ik Bali bezoek ga ik naar de voorstelling bij Ulu Watu.
Ogoh-ogoh
De Ogoh-Ogoh is geen echte Balinese dans. Ogoh-ogoh is de naam voor de griezelige poppen die het kwaad symboliseren. De Ogoh-Ogoh worden in een processie door het dorp gedragen en de dag voor nyepi (Balinees nieuwjaar) ritueel verbrand.
Wil je de Ogoh-Ogoh zien? Dat kan bij Taman Ayun in Mengwi.
Detail van de Ogoh-ogoh
Dansen voor toeristen
Als toerist kun je op verschillende plekken genieten van Balinese dans. In Ulu Watu in het zuiden van Bali wordt dagelijks de Kecak dans opgevoerd, terwijl in het Royal Palace van Ubud ook verschillende andere dansvormen te bewonderen zijn.
De kwaliteit van Balinese dans voor toeristen is vaak beter dan het equivalent in het dorp. De dansers zijn netter en mooier gekleed. Toch gaat mijn voorkeur uit naar de mysterieuze sfeer en de kneuterigheid in de dorpen. Word je uitgenodigd om mee te gaan naar een ceremonie in een dorp? Trek je mooiste sarong en kebayah aan en grijp je kans.
En dan de gewetensvraag: dans ik ook? NEE. Mijn gewrichten zijn niet in de juiste hoeken te wringen om de juiste moves te maken voor welke Balinese dans dan ook. Ik geniet er echter van om te mogen kijken.
Meer over Bali
