Tips voor avondfotografie en nachtfotografie: hoe pak je het aan?
Het is heel bijzonder om 's avonds en 's nachts te fotograferen. Gebouwen zijn fraai verlicht terwijl de lucht langzaam verkleurt naar blauw en zwart. Dit levert mooie effecten op. Wat zijn de beste instellingen voor nachtfotografie? Is avond- en nachtfotografie voor beginners moeilijk? Niet met deze tips!
In deze blog onthul ik de wondere wereld van avondfotografie. Fotografeer 'sterretjes' rondom lampen, de lichtstrepen van auto's en de magie van het blauwe uurtje. Het begin van de avond is mijn favoriete tijdstip. Bij deze deel ik een compleet naslagwerk met handige instellingen voor nachtfotografie.
Fotograferen net na zonsondergang
Wat is nachtfotografie?
Nachtfotografie is het maken van foto's tussen zonsondergang en zonsopkomst. Je maakt hierbij geen gebruik van daglicht, maar van een combinatie van kunstlicht en/of omgevingslicht. Afhankelijk van de gekozen lens voor nachtfotografie, het soort camera en het gewenste onderwerp werk je met sluitertijden van een paar seconde tot soms meer dan een uur!
Intense kleuren bij het blauwe uur in Ljubljana: Canon70D, ISO100, F/7.1, 25s
Hét geheim voor nachtfotografie: gebruik het blauwe uur
Wat is de beste tijd voor avond- en nachtfotografie?
Het uur voor het opkomen van de zon en het uur na het ondergaan van de zon wordt ook wel het blauwe uur genoemd. Tijdens het blauwe uurtje heeft de lucht vaak een intens blauwe kleur, deze vormt een fraai contrast met de skyline van de stad. Het is extra mooi als wolken zorgen voor extra structuur in de lucht. Dit is hét moment om avondfoto's te maken! Wanneer je later op de avond komt is de lucht gitzwart zonder structuur. Een groot deel van de foto is dan onderbelicht. Dat is zonde.
In de praktijk is het blauwe uur soms een kwartier, soms meer dan een uur. Dit hangt af van waar je bent en hoe snel het donker wordt. Fotograferen tijdens het blauwe uur vergt enige planning. Een app als 'BlueHourApp' (voor iOs) kan je daar bij helpen.
In deze blog lees je meer over apps voor fotografie.
Nachtfotografie met een compactcamera: CanonA52, ISO50, F/2.8, 0.5s
Benodigdheden voor nachtfotografie
De beste foto's in het donker maak je met een camera die je handmatig in kan stellen. Dat kan een spiegelreflexcamera of een systeemcamera zijn, maar met een goede compactcamera kom je ook een eind. Nachtfotografie met een telefoon werkt niet echt.
In deze blog lees je meer over verschillende soorten digitale amera's op reis.
Foto's met lange sluitertijden maak je bij voorkeur vanaf een statief. Een Gorillapod is een fijn en licht statief voor op reis. Dit flexibele statief is past makkelijk in je tas. Je klemt het om een brugleuning of lantaarnpaal als je wilt fotograferen op reis.
Tip: Heb je geen statief? Kijk dan of er een muurtje is om de camera op te zetten. Met een zakje rijst of desnoods je sjaal of trui stabiliseer je de camera onder de juiste hoek.
Nachtfotografie en lange sluitertijden: sprookjesachtige fonteinen. Canan70D, ISO100, F/13, 25s
Een afstandsbediening is erg handig bij het maken van foto's met een lange sluitertijd bij nachtfotografie. De camera kan licht trillen als je op een knopje drukt, hier heb je met een statief geen last van. Een afstandsbediening voor Canon of Nikon neemt bijna geen plek in in je fototas, en kost slechts 10-15 euro.
Tip: heb je geen afstandsbediening bij je? Gebruik dan de zelfontspanner van de camera. Zo voorkom je dat je camera beweegt bij het indrukken van de ontspanknop.
Heb je overdag een UV-filter of een polarisatiefilter op je lens? Haal deze er 's avonds vanaf. Een filter kan leiden tot storende reflecties. Laat je zonnekap er wel gewoon zitten, dit voorkomt lensflaire door (straat)verlichting.
Scherm eventueel ook de zoeker van je camera af als je live-view gebruikt.
De ideale instellingen voort nachtfotografie: Canon70D, ISO100, F/13, 30s
Scherpstellen in het donker
Automatisch scherpstellen door de zoeker werkt 's nachts niet altijd. De camera heeft een zekere mate van contrast nodig. Soms lukt het om te focussen op een verlicht gebouw aan de horizon.
Stel hyperfocaal scherp en controleer de scherpte met behulp van de live-view van de camera. Met de vergrotingsfactor kan dat erg nauwkeurig! Zet vervolgens de camera op 'manueel scherpstellen'. De camera staat nu goed gefocust, wees voorzichtig dat je niet per ongeluk de lens nog aanraakt.
Nachtfotografie met hoge ISO en open diafragma: Canon70D, ISO800, F3.5, 30s
Stappenplan camera instellingen nachtfotografie
Instellingen nachtfotografie vanaf statief
Tijd voor een stukje techniek. Idealiter gebruik je een statief voor avond- en nachtfotografie. Er is weinig licht, wat automatisch zorgt voor een lange sluitertijd bij nachtfotografie. Met dit stappenplan vind je snel de juiste camera instellingen voor nachtfotografie vanaf een statief:
- Zet de camera op de 'M-stand'
- Zet de ruisonderdrukking uit
- Houd de ISO zo laag mogelijk, anders krijg je ruis. Een camera op statief kun je instellen op ISO100-200
- Zorg voor voldoende scherptediepte, F/8.0 of hoger
- Pas de sluitertijd bij nachtfotografie aan op de instellingen hierboven
Avondfotografie in Dresden
Stappenplan voor de juiste instellingen voor nachtfotografie zonder statief:
- Zet de sluitertijd vast op de camera (vaak wordt 1/60 als richtlijn gebruikt)
- Stel je diafragma in
- Pas de iso-waarde hier op aan.
Avond- en nachtfotografie in de praktijk
Al meer dan vijftien ga ik tijdens stedentrips op zoek naar mooie plekken voor nachtfotografie. Bij aankomst op een nieuwe plek kijk ik altijd even wanneer de zon ondergaat. Waar wil ik op dat moment zijn om mooie foto's te maken? Een goede voorbereiding is het halve werk
Ik fotografeer 's avonds meestal op de M-stand. Ik zet de ISO en het diafragma vast en ik varieer de tijd. Het histogram helpt me hierbij: ik wil niet dat delen van de foto overbelicht zijn en ik wil mijn histogram zo veel mogelijk naar rechts hebben voor de beste kwaliteit foto. Het controleren van het histogram bij nachtfotografie is erg belangrijk, zeker bij weinig omgevingslicht.
Word de sluitertijd te lang met ISO100 en een diafragma van F/8.0? Kies dan stapsgewijs voor een hogere ISO en een groter diafragma/kleiner diafragmagetal.
De lampen rechts worden sterretjes. Canon60D, ISO125, F14, 25s
Nachtfotografie witbalans
Het kiezen van de juiste witbalans is erg belangrijk, ook bij nachtfotografie. Sommige lampen geven een groene kleurzweem, terwijl je bij oranje natriumlampen moet uitkijken dat de lucht niet onnatuurlijk paars oogt. Een foute witbalans bij nachtfotografie zorgt voor rare onnatuurlijke foto's.
Gelukkig heeft de camera het meestal bij het juiste eind. Eventueel kun je tijdens het fotograferen de kleurtemperatuur (Kelvin) aanpassen. Fotografeer je in RAW? Dan is de witbalans bij nachtfotografie ook na afloop nog te corrigeren.
Sfeer bij nachtfotografie: sterretjes bij de lampen
Bij nachtfotografie is het leuk als lampen kleine sterretjes geven. Dat verhoogt sfeer. Hiervoor moet het diafragma een beetje geknepen worden, bijvoorbeeld F/11 tot F/13. Een te klein diafragma kan leiden tot diffractie (kwaliteitsverlies in de foto) en overstraling, het is daarom beter om niet meteen je diafragma te sluiten tot F/22.
Lampen als sterretjes in Kosovo
Creatieve effecten in nachtfotografie: strepen van auto's en motion blur
Lange sluitertijden leiden soms tot ongewenste bewegingsonscherpte van de camera. Door te spelen met lange sluitertijden en bewegingsonscherpte van voorwerpen (motion blur) kun je een foto echter wat extra's meegeven.
Bij avondfotografie en nachtfotografie wordt het water uit een fontein een sprookjesachtige witte mist. De lampen van auto's en fietsen trekken kleurrijke strepen door het beeld. Geef je creativiteit de vrije loop en kies voor lange sluitertijden.
Lange sluitertijden zorgen voor strepen: ISO100, F/8, 20s
Tips voor nachtfotografie: past HDR bij jou?
Controleer altijd je histogram bij nachtfotografie. Idealiter heb je geen delen van de foto onderbelicht of overbelicht. Dat is best een uitdaging wanneer je midden in de nacht fel verlichte gebouwen fotografeert. Wanneer je geen bewegende voorwerpen in beeld hebt, kun je eventueel werken met meerdere belichtingen en deze in een programma als Photoshop of Photomatix je foto's samenvoegen tot een beeld.
Ook wanneer je niet in HDR-schiet kan nabewerking iets toevoegen aan je foto, bijvoorbeeld het corrigeren van een kleurzweem of het aanpassen van de highlights. Schiet daarom altijd in RAW als je camera het toelaat. Zo kun je ook je witbalans achteraf aanpassen indien nodig.
Meer lezen over fotografie in het donker?
- Met de speciale Blue Hour app kun je bepalen wanneer je de mooiste foto's maakt
- Tips voor het fotograferen van het noorderlicht
- Tips voor het fotograferen van vuurwerk
- Tips voor fotograferen in het donker
